संस्कृति

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीका असल कार्यहरु देशका लागि शिक्षा, ज्ञान र प्रेरणा भएको बताएका छन्। प्रधानमन्त्री देउवाले उनले नेपालको भाषा, साहित्य र संस्कृतिको क्षेत्रमा पुर्याएको योगदान र लेखेको कीर्ति संरक्षण र सम्वर्द्धन गर्दै मुलुकको विकास गर्न सके साँचो अर्थमा कदर हुने पनि स्पष्ट पारे । स्वर्गीय जोशीको १३ औँ पुण्यतिथिको अवसर पारेर शुक्रबार ललितपुरमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्दै उनले संस्कृतिविद् जोशीलाई देशलाई माया गर्ने सच्चा देशभक्त व्यक्तित्वको रुपमा आफूले चिनेको पनि बताए। प्रधानमन्त्री देउवाले नेपालको साहित्य, संस्कृति र राजनीतिको विभिन्न आयामको साक्षीको रुपमा जोशी रहेकाले उनलाई नेपाल राष्ट्र र नेपाली जनताले कहिल्यै पनि नबिर्सने बताए। जोशीलाई नेपालको भाषा, साहित्य र संस्कृतिलाई माया गर्ने मुलुकको निधिको रुपमा चित्रण गर्दै उनले सरकारले त्यसैका...

शरद ऋतुमा हिमाल आरोहणका लागि पर्यटन विभागले १२ सय ३८ जनालाई अनुमति दिएको छ। विभागले देशका ४१ हिमाल आरोहण गर्न ७७ देशका आरोहीहरुलाई अनुमति दिएको हो। हिमआरोहीहरुले सबैभन्दा बढी गोरखास्थित मनास्लु आरोहण गर्दैछन्। कात्तिक ६ गतेसम्म मनास्लु आरोहणका लागि ४०४ जनाले अनुमति पाएका छन्। दोस्रोमा अमादब्लाम हिमाल रहेको छ। उक्त हिमालका लागि २६ टिमका ३३६ जनाले अनुमति पाएको विभागले जनाएको छ। त्यस्तै १०० भन्दा बढी अनुमति पाउने हिमालमा हिमलुङ रहेको छ। जसमा १५६ जनाले अनुमति पाएका छन्। विश्वकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथा आरोहणका लागि भने एकदमै कम अर्थात ५ जनाले मात्रै अनुमति लिएका छन्। बढी आरोहण अनुमति पाउने नागरिकमा अमेरिकाका ११५, फ्रान्सका १०८, बेलायातका १०३, जर्मनीका ७७, स्पेन ७५ले आरोहण अनुमति पाएका छन्। ...

खलंगा । जाजरकोटमा राती ९ बजेसम्म मात्र देउसी, भैलो खेल्न पाइने भएको छ । रातीको ९ बजेपछि देउसी, भैलो नखेल्न भन्दै जिल्ला प्रशासन कार्यालय जाजरकोटले निर्देशन जारी गरेको छ । आज एक सुचना जारी गर्दै प्रशासनले रातीको ९ बजेसम्म मात्र देउसी, भैलो खेल्न भनेको हो । यस्तै, आसन्न मंसिर ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभालाई लक्षित गरी जिल्ला भित्र लाग्ने मेला तथा पर्वहरु बेलुका ८ बजे सम्म मात्र सञ्चालन गर्न प्रशासनले आग्रह गरेको छ । आईतबार जिल्ला स्थित सुरक्षा समितिको वैठकले उक्त निर्णय गरेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी अञ्जन न्यौपानेले जानकारी दिए ।  ...

५ कात्तिक, काठमाडौं । नेपालीको दोस्रो ठूलो चाड यमपञ्चक अर्थात् तिहार आजदेखि सुरु भएको छ । तर काग तिहार भने भोलि (कात्तिक ६ गते) परेको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले जनाएको छ । कार्तिक कृष्ण त्रयोदशी तिथि परेकाले आज शनिबार बेलुकी यमदीपदान सुरु गर्नुपर्ने नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले अध्यक्ष प्राध्यापक श्रीकृष्ण अधिकारीले जानकारी दिए । बेलुकी त्रयोदशी तिथि परेका दिन यमदीपदान शुरु हुन्छ । आइतबार बेलुकी ५ः०४ बजेसम्म त्रयोदशी तिथि छ । त्रयोदशीमा सूर्योदय भएका दिन काग तिहार मनाइन्छ । बेलुकी ५ः०४ बजेपछि चतुर्दशी तिथि लाग्छ । यसैले शनिबारदेखि नै यमपञ्चक सुरु हुने समितिले जनाएको छ । ‘सायंकालमा त्रयोदशी भएका दिन यमदीपदान सुरु गर्नुपर्ने र प्रातः कालमा त्रयोदशी भएका दिन काग तिहार मनाउनुपर्ने शास्त्रीय व्यवस्थाअनुसार यस्तो निर्णय गरिएको हो,’ प्राध्यापक अधिकारीले भने । यमदीपदान परि...

असोज २२ गते दिउँसो कमरेड लोकेशले फोन गर्नुभयो– दाइ ! हृदयाघातका कारण आमाको निधन भयो । …म जाँदैछु अनन्य कमरेड लोकेशकी ममतामयी आमा, हामी सबैकी आमाको असामयिक निधको खबर सुन्नेबित्तिकै म स्तब्ध भएँ । मेरो गला अवरुद्ध भयो । म अरू केही भन्न नसक्ने अवस्थामा पुगेँ । त्यसपछि कमरेड भीमलाई फोन गरेर जानकारी गराएँ । उहाँसँग कमरेड लोकेशले आमाको स्वास्थ्यमा समस्या आउनेबित्तिकै उपचार गर्ने भनेर पहिला नै सहयोगका लागि सम्पर्क गरिसक्नु भएको रहेछ । केहीबेर आफूलाई संयम तुल्याउँदै पार्टी केन्द्रीय कार्यालयमा खबर गरेँ । असोज २७ गते पार्टी केन्द्रीय कार्यालयले आमाको श्रद्धाञ्जली सभामा मलाई जान निर्देशन गर्यो । लेखक : पूर्णबहादुर सिंह पर्वतको दुग्लुङ गाउँसम्म पुग्नु मेरा लागि पीडा र गौरव भयो । जाजरकोटबाट १५ दिन पैदल हिँडेर पर्वतको त्यही भेगको एक गाउँमा अभियान टोलीको सम्पर्कमा पुगेको थिएँ । करिब १९ व...

वरिष्ठ कलाकार रामचन्द्र अधिकारी ‘काजी साप’ अस्पताल भर्ना भएका छन् । निमोनियाको समस्याका कारण स्वास्थ्यमा जटिलता देखिएपछि उनलाई परिवारले केही दिन अगाडि चाबहिलको मेडिकेयर अस्पतालको आइसीयूमा भर्ना गराएका हुन् । ६८ वर्षका कलाकार अधिकारीको स्वास्थ्यमा केही सुधार भएका कारण सोमबार आइसीयुबाट साधारण वाडमा सारिएको छ । उनलाई अझै केही दिन अस्पतालमै राख्नुपर्ने चिकित्सकले जनाएको हास्य कलाकार गोपाल ढकाल छन्देले बताए । फिल्म तथा सानोपर्दाका चलचित्रको अलावा म्युजिक भिडियो समेत थुप्रै अभिनय गरेका अधिकारी पछिल्लो समय सानोपर्दाका सिरियलमा काजी सापको भूमिकाबाट चर्चित छन् । उनी हरेक नेपाली भाषीको मनमा बसेका कलाकार हुन् । साधारण जीवनशैली उत्कृष्ट अभिनयका कारण उनी चर्चाको शिखरमा छन् । उनको अभिनय जीवन्त हुने गर्दछ ।...

काठमाडौँ : फूलमती विकको श्रद्धाञ्जली कार्यक्रममा उनको परिवारका सदस्यले पाँच लाख रुपैयाँको ‘फूल फाउन्डेसन’ घोषणा गरेका छन् । नेकपा (बहुमत) नवौँ महाधिवेशन आयोजक समितिका सदस्य लोकेश विश्वकर्माले आमा फूलमती विक र बाबा लक्ष्मण विकको स्मृति र सम्मानमा ‘फूल फाउन्डेसन’ घोषणा गर्दै ५ लाख रुपैयाँको चेक फाउन्डेसनका संयोजक दिलबहादुर सुनारलाई हस्तान्तरण गरे । माओवादी युवा नेता लोकेशले आमाको निधनमा परम्परा र रूढिमा आधारित काजकिरिया नगरी विद्रोह गरेका थिए । असोज २९ गते पर्वत पैयुँखोलामा आयोजित श्रद्धाञ्जली कार्यक्रममा परिवारका तर्फबाट गरिब तथा जेहेनदार विद्यार्थीका लागि छात्रवृत्ति घोषणा गर्दै लोकेशले परिवारको साथ–सहयोगमा आमा फूलमती विश्वकर्मा र बाबा लक्ष्मण विश्वकर्माको स्मृति र सम्मानमा स्थापित ‘फुल फाउन्डेसन’ मार्फत ५ लाखको अक्षयकोष घोषणा गरेका हुन् । लक्ष्मण विक पर्वत पैयुँखोलाको वामपन्थी आन्दो...

३०>असोज, पोखरा । नवौं राष्ट्रिय खेलकुदअन्तर्गत प्रदर्शनी खेलका रुपमा रहेका र्‍याफ्टिङ र कायाकिङ प्रतियोगिता आइतबार पोखरा १७, दोबिल्लामा भयो । कायाकिङ प्रदर्शनी प्रतियोगितामा उदयपुरका डम्बरबहादुर पूर्वाछाने पहिलो, चितवनका नवीन श्रेष्ठ दोस्रो र चितवनकै विजय गुरुङ तेस्रो भए । १४ जना खेलाडी सहभागी भएको खेलमा पुरुषहरुको भिडमा एक्लै थिइन्, खोटाङकी सुधा राई (२२) । उनले आफ्नो कलामात्रै देखाइनन्, उत्कृष्ट प्रदर्शन पनि प्रस्तुत गरिन् । कायाकिङ कायाक सलालाम विधा अन्तर्गत २ सय मिटर दूरीमा उनले ११३.९० अंक ल्याइन् । तर, सुधा आइतबार नवौं अन्तर्गतको कायाकिङ प्रदर्शन खेलमा मात्रै एक्लै उभिएकी होइनन् । यसअघि पनि थुप्रै खेलमा त्यसरी नै पुरुषहरुको बीचमा आफूभन्दा अग्लो कायाक बोकेर पुग्थिन् । तर, यो उनको रहर होइ न, बाध्यता हो । यसै त जुनसुकै खेलमा पनि महिलाहरुको संख्या कम छ । त्यसमाथि यो खेल्न ...

विद्रोह शब्द सुन्दा आफैँमा गर्व लाग्ने र सुनिरहुँजस्तो लाग्ने शब्द हो तर सुन्दा जति आनन्द आउँछ विद्रोह गर्न त्यति नै गारो हुँदो रहेछ । अझ भनौँ विद्यमान सामाजिक संस्कार–संस्कृतिमा विद्रोह गर्नु भनेको फलामको चिउरा चापाएसरह हुँदो रहेछ । रूढिवादी सामाजिक संस्कार–संस्कृतिमा विद्रोह भन्नेबित्तिकै आफ्नै घर–परिवार, आफन्त, नाता–गोता, इष्टमित्र र टोल–छिमेकीहरूसँग विद्रोह गर्नु हो । यो भनेको वर्गीय राज्यसत्तासँगको विद्रोहजस्तो हुँदैन । यो त माओले भन्नुभएझैँ ‘आफ्नो टाउकोमा आफैँ आगो लगाउनु’ जस्तै हो । रूढिवादी संस्कार–संस्कृतिविरुद्ध विद्रोह भनेको अफ्नो टाउकोमा आफैँले आगो लगाएसरह हुँदो रहेछ ।यहाँ थोरै एउटा घटना जोड्न मन लाग्यो; जति बेला मलाई जन्म दिने आमाको निधन भयो त्यति बेला श्रद्धाञ्जली दिनेदेखि दाहसंस्कार र त्यसपछिको कथित सामाजिक संस्कार–संस्कृतिका नाममा परिवार, नाता–गोता, आफन्त, इष्टमित्र र सिङ्ग...