शिक्षा

विषय प्रवेश- आज नेपालमा सामन्तवाद, पुँजीवाद र बहुरूपी पुँजीवाद मूलतः विश्वसाम्राज्यवादका बारेमा विभिन्न जोड, कोण र दृष्टिकोणका आधारमा छलफल, बहस र विश्लेषण भइरहेको छ । मुलुकमा  हाबी भइरहेको पुँजीवाद–साम्राज्यवादका बारेमा विभिन्न विश्लेषण एवम् संश्लेषण भइरहेका छन् । कसैले अर्धसामन्ती, अर्धऔपनिवेशिक, दलाल, नोकरशाही, नवउदारवाद, एकाधिकार, भूमण्डलीकृत, नवऔपनिवेशिक, साम्राज्यवादी पुँजीवाद आदि विश्लेषण एवम् विशेषण दिइरहेका छन् । त्यसमा विभिन्न कारण रहेका छन् जसमा चारवटा कारण मुख्य छन्– पहिलो, विश्लेषण एवम् संश्लेषणका आधारमा अमूक व्यक्ति वा दललाई फरक देखाउन, दोस्रो, पुँजीवाद–साम्राज्यवादविरुद्धको लडाइँलाई विकेन्द्रित एवम् कमजोर बनाउन, तेस्रो, मध्यमार्गी समाजवाद र पुँजीवादलाई समान देख्ने अथवा पुँजीवादलाई नै समाजवादको बकबास गर्ने र चौथो, समाजवादमा होइन, पुँजीवादमा जीवन र भविष्य देख्ने प्रवृत्ति मु...

बिषय प्रारम्भ -देशमा संकट देखा परेपछि विद्यार्थी आन्दोलनको आवश्यकता महसुस हुने गर्छ । निरंकुश जहानियाँ राणा शासनदेखि निर्दलीय पञ्चायत र राजाको सक्रिय शासनविरुद्धका निर्णायक राजनीतिक आन्दोलनको अग्रपंक्तिमा युवा विद्यार्थी नै थिए । विद्यार्थीकै पहलकदमीमा यी आन्दोलन उठान भई देशको शासन सत्ता नै परिवर्तन भएका हुन् । देशमा महँगी, कुरीति, कुशासन वा भ्रष्टाचार मौलाउँदा अहिले पनि मानिसहरू विद्यार्थी आन्दोलनको आवश्यकता महसुस गर्छन् । त्यसैले, विद्यार्थी आन्दोलन नेपालको राजनीतिकै पर्याय बन्न गएको छ । तर, पछिल्ला केही वर्षयता विद्यार्थी आन्दोलन कुहिरोभित्रको कागजस्तै अलमलिएको छ । विद्यार्थी आन्दोलन साह्रै नमिठा आपसी कचिंगलमा रुमल्लिएको छ । विचारधारात्मक बहस छेड्ने तागतको त कुरै छोडौँ, वर्तमानमा विद्यार्थी संगठनले शैक्षिक सुधार वा रूपान्तरणको आन्दोलनसमेत उठान गर्न सकेका छैनन् । सामाजिक सुधारका एजेन्डा ...

कविता :-लेखक - अशोक सुवेदी  गाई कहिल्यै सकिँदैन बलिदानको गाथा ! रगतले दोरम्बा रङ्गिएको दिन, सर्वहारा नैतिकता चुलिएको दिन, पेरिस कम्युन– कम्युनार्डको साहस ब्युँताउँदै, जनयुद्धका कम्युनार्डले मृत्यु जितेको दिन ! जीवनको भिक माग्दै रोएनन् ती कत्ति सर्वहारा अनुशासन तोडेनन् ती कत्ति तानाशाही सत्तालाई दुत्कारेरै ढले वर्गप्रति इमानदार भएर नै ढले ! तिम्रो त्यो वीरताले विश्वास अडेको छ तिम्रो त्यो बलिदानले क्रान्ति बढेको छ श्रद्धाञ्जली महान् सहिद, तिम्लाई लालसलाम ! त्याग, वीरता, बलिदानको साहसलाई सलाम !! तिम्रो ब्याज खाने कयौँ पतीत भए ऐले तिम्रो बलिदानले हाम्लाई साहस दिन्छ जहिल्यै गाई कहिल्यै सकिँदैन बलिदानको गाथा क्रान्ति झन्डा फर्फराउँदै बढ्छ सगरमाथा !!...

काठमाडौं अध्यात्मको खास अर्थ आफूभित्रको चेतन तत्व अनुभूत गर्नु हो । यस चेतन तत्वको सोझो सम्बन्ध परमात्मासँग रहेको हुन्छ । आत्मालाई परमात्माको अंश मानिन्छ । आत्मा र परमात्माबीचको सम्बन्धको खोज, संसारको रचनामा त्यसमो भूमिका, मृत्युपछि वा जन्मअघिको यथार्थ, जीवन–मरणको चक्रको बारेमा जान्नका लागि आत्ममन्थनको गर्नु नै अध्यात्मिक मार्ग हो । स्वास्थ्य जीवनका लागि अध्यात्मलाई बुझ्न जरुरी छ । आत्मा र शारीरिक स्वास्थ्य एकआपसमा सम्बन्धित छ । अध्यात्मको माध्यमबाट मानसिक वा शारीरिक स्वास्थ्यबीच राम्रो सम्बन्ध स्थापित गर्न सकिन्छ । यसले हाम्रो मनलाई शक्ति प्रदान गर्छ । अध्यात्म व्यक्तिमा शान्तिकामी चिन्तन, मानसपटलको आचारसंहिता र कालजयी चिजको खोजी तथा त्यसले पार्ने असरसँग सम्बन्धित रहन्छ । त्यसो हुँदा हिंसा, कृत्रिमवाद एवं प्रतिवादभन्दा माथि उठेर विश्व कल्याणको मान्यतामा समाहित हुन्छ । आइन्स्टाइनले त अध...